Η ΔΥΝΑΜΗ ΤΩΝ ΤΕΧΝΩΝ

Της Σταύρης Τσαγγαρίδου

Αλίμονο μας, αν απομακρυνθούμε από την τέχνη! Νιώστε τον κίνδυνο από τη δολοφονία της τέχνης στην εξελιγμένη ζωή μας και επαναφέρετέ την αμέσως σε κάθε σας στιγμή και σχέση. Η κάθε μορφή τέχνης έχει προληπτική, αλλά και θεραπευτική δύναμη. Ας ευαισθητοποιηθούμε και ας δράσουμε όλοι, γονείς, νέοι, παιδιά κι άτομα κάθε ηλικίας να την αναγεννήσουμε στις ζωές μας. Αυτό προβάλλει ο φακός της Klaketacy Productions με τη Νάταλι Αμάν, τη συμβολή της Εικόνας Ζωής, αλλά και της ηθοποιού, κυρίας Χριστίνα Παυλίδου, όπως και της κυρίας Ελένης Πετρίδου Μπορίτη, εικαστικής ψυχοθεραπεύτριας, με στόχο την υγιή ψυχοσωματική ανάπτυξη και διαπαιδαγώγηση των νέων.

Αναμφισβήτητα έχουν γίνει πολλές προσπάθειες για να υπάρξει μόνο ένας ορισμός για το τι εστί τέχνη. Η κυρία Παυλίδου, θεωρεί ότι πρόκειται για μια ψυχική δραστηριότητα του καλλιτέχνη, εφόσον επιθυμεί να εκφράσει τα συναισθήματά του, τον ψυχικό του κόσμο, τις σκέψεις, τις ιδέες του και να βρει μια δίοδο επικοινωνίας με τους άλλους ανθρώπους. Είναι ολοφάνερο, λοιπόν, ότι η τέχνη εμπεριέχει την επικοινωνία, με τον καλλιτέχνη κιόλας να νιώθει την ανάγκη να βρει αποδέκτες. Αξιοσημείωτη, λοιπόν, είναι η συμβολή της τέχνης αρχικά προς τον ίδιο τον καλλιτέχνη, αλλά και προς την ομαλή ψυχική ανάπτυξη των παιδιών, όπου οι τέχνες, ιδιαίτερα, δε, το θέατρο, θα έπρεπε να έχουν πρωταρχικό ρόλο. Είναι παραδεκτό ότι η ενασχόληση με όποια μορφή τέχνης ενισχύει την προσωπικότητα των παιδιών, την αυτοπεποίθησή τους, την επικοινωνία τους  με άλλα παιδιά. Έτσι μπορούν να αντιμετωπίζουν φοβίες, να εκφράζουν συναισθήματα και σκέψεις. Βοηθά, επίσης, τα εσωστρεφή παιδιά που νιώθουν πίεση και φόβο στην καλύτερη έκφραση του λόγου. Παράδειγμα αποτελούν οι αυτοσχεδιασμοί, τα θεατρικά παιχνίδια, το σώμα, όπως και ο λόγος. Συνεπώς οι τέχνες, και ειδικά το θέατρο, θεωρείται μια ασφαλής, αλλά και διασκεδαστική μέθοδος διδασκαλίας και συνάμα δραστηριοποίησης, τόσο για παιδιά όσο και για δασκάλους. Σύμφωνη στον ορισμό της τέχνης είναι και η κ. Πετρίδου, η οποία επισημαίνει το ρόλο της εικαστικής ψυχοθεραπείας ή αλλιώς το art therapy. Ο καλλιτέχνης, στη συγκεκριμένη περίπτωση, χρησιμοποιεί τα εικαστικά ή όποια άλλα μέσα προτιμά, όπως για παράδειγμα τον πηλό ή το πινέλο ή και κάποια υλικά που μπορούν να συνδυαστούν ακόμα και με παιχνίδια. Έτσι/ Με αυτό τον τρόπο όλοι οι άνθρωποι, και όχι απαραίτητα και μόνον οι καλλιτέχνες, μπορούν/έχουν την ευκαιρία να δημιουργήσουν και παράλληλα να εκφράσουν συναισθήματα, σκέψεις, προβληματισμούς κ.ά. Ας μην ξεχνάμε, άλλωστε, ότι μόνο το 30% της επικοινωνίας μας είναι λεκτικό. Όσο για το υπόλοιπο 70% είναι έκφραση σώματος, προσώπου, αποτύπωμα στο χαρτί και άλλοι τρόποι έκφρασης. Είναι, λοιπόν, σαφές και ξεκάθαρο ότι τέχνη είναι οτιδήποτε επιτρέπει στον άνθρωπο τη δημιουργία, την ειλικρινή έκφραση, την επιστροφή προς τον εαυτό κάποιου. Σίγουρα, δε, στο θέμα των τεχνών όλα μπορούν να συνδυαστούν! 

Όσο για το επάγγελμα ή καλύτερα το λειτούργημα της εικαστικής ψυχοθεραπείας, η κ. Πετρίδου, τονίζει ότι αποτελεί ευλογία και μπορεί να συνδυαστεί και με την τέχνη προς όφελος όλων των ανθρώπων, και κυρίως ατόμων που υποφέρουν από αναπηρίες ή με χρόνιο πόνο, αλλά και πολλές φορές σε άτομα χωρίς καμία πάθηση. Υπάρχει, φυσικά, η δυνατότητα χρήσης τεχνών και δυνατοτήτων επαγγέλματος εικαστικής ψυχοθεραπείας και για προληπτικούς σκοπούς, αλλά και για σκοπούς ψυχικής αποφόρτισης.

Στη συνέχεια, υπογραμμίζεται η αναγνώριση στο νησί μας της δύναμης των τεχνών και των ωφελημάτων τους στους ανθρώπους κάθε ηλικίας. Αυτό αποδεικνύεται και από την αλλαγή της στάσης όσων έχουν επαφή με τα παιδιά, αλλά κι από τα αποτελέσματα, καθώς και από την επιλογής των τεχνών ως βασική, πλέον, δραστηριότητα. Μεγάλη σημασία, φυσικά έχουν τα ευεργετικά αποτελέσματα της ενασχόλησης με τις τέχνες κάθε μορφής.

Ας διευκρινίσουμε, λοιπόν, τις θετικές λειτουργίες της τέχνης, γενικά, αφού υπάρχουν περιπτώσεις που μπορεί να γίνει χρήση της, όπως προαναφέρθηκε, ως προληπτικό μέσο, ως θεραπευτικό, ως ευαγές ψυχολογικό εργαλείο, ως «εργαλείο» ασφάλειας σε έκφραση, χαλάρωσης, αλλά κι εκτόνωσης, διεξόδου, επικοινωνίας κι αναγέννησης, όπως επίσης και κοινωνικοποίησης. Αξιοπρόσεκτη είναι και η υποστήριξη που νιώθουν παιδιά που έζησαν ή ζουν δύσκολες καταστάσεις, όπως το bulling ή ακόμα και βίαιη συμπεριφορά. Τονίζεται, δε, ότι σε όλες τις ηλικίες είναι εμφανή τα αποτελέσματα, ιδίως σε άτομα τρίτης ηλικίας. Τα αποτελέσματα, φυσικά, αυτά αναγνωρίζονται και από τα ίδια τα άτομα, τα οποία νιώθουν ότι έχουν τη δύναμη να προσφέρουν. Το «ταξίδι», λοιπόν, με όχημα στις τέχνες είναι όχι μόνο όμορφο, αλλά και συγκινητικό. Υπάρχει πληθώρα παραδείγματα, αφού βοηθούν άτομα σε βελτίωση συγκέντρωσης, ανάπτυξη αυτοεκτίμησης, κοινωνικοποίησης, ενσυναίσθησης και συναισθηματικής νοημοσύνης. Κάτι το οποίο τα τελευταία χρόνια, λόγω κορωνοϊού, έχει ανάγκη ο κόσμος που οδηγήθηκε στη μοναξιά. Επιπλέον, μέσω και λόγω τέχνης, ο άνθρωπος νιώθει κι άνετα να συζητήσει διάφορα θέματα που διατηρούσε ίσως κάποιες επιφυλάξεις, όπως αυτά του θανάτου, της απώλειας κ.ά. Μέσω τέχνης νιώθει πια παρηγοριά, συμπάσχει με τους  συνανθρώπους του και νιώθει άνετα ότι δεν θα στιγματιστεί. Ειδικότερα, δε, μια ομάδα τέχνης, δίνει τη δυνατότητα αποδοχής τόσο του ίδιου του εαυτού του, όσο και των υπόλοιπων μελών μιας κοινωνίας. Εμφανής, λοιπόν, η απόδειξη ότι η τέχνη έχει τεράστια κέρδη, τόσο εκπαιδευτικά όσο και θεραπευτικά. Μάλιστα, ιατρικά μιλώντας, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ώθησε το 2019 τον κόσμο προς την ενασχόλησή του με τις τέχνες, αφού έτσι βελτιώνεται η ποιότητα ζωής και η ευεξία ατόμων κάθε ηλικίας, όπως αναγνωρίζεται και στην εικαστική ψυχοθεραπεία.

Ας δραστηριοποιηθούμε όλοι με στόχο να καταπολεμήσουμε όποια προβλήματα ή όποιες επιφυλάξεις διατηρούν κάποιοι για την ενασχόλησή τους με τέχνες. Αρχικά, πρέπει να υπάρχει έλεγχος των παιδιών από τους γονείς, να μην τα αφήνουν εκτεθειμένα στον κίνδυνο, να θέτουν όρια στις κινήσεις τους, να τα προστατεύουν κι έτσι να αποφεύγουν την εκδήλωση μιας εγκληματικής συμπεριφοράς ή την επιλογή των εξαρτήσεων, ακόμα κι αποφυγή είτε της απομόνωσης είτε της κατάθλιψης. Οι πειρασμοί είναι πολλοί στο χώρο των τεχνών, όμως τα μέτρα αντιμετώπισής τους είναι πάμπολλα. Γνωρίζετε, ωστόσο, ποιο είναι το πιο σημαντικό από τα μέτρα αντιμετώπισης; Ας εξετάσουμε και τη λειτουργία της τέχνης ως προληπτικό μέσο! Πρώτα-πρώτα, οι γονείς πρέπει να παροτρύνουν τα παιδιά στην έκφραση του ταλέντου τους, ώστε να μην τα εκφράζουν σε κατοπινές ηλικίες ως «απωθημένα». Έτσι η τέχνη θα βοηθήσει αρχικά ένα παιδί που έχει ταλέντο, αλλά κι έπειτα τον καλλιτέχνη με σκοπό να νιώθουν ευτυχισμένοι. Η εργασία που ακολουθεί κάποιος αποτελεί μεγάλο μέρος της ζωής του, όσο εισόδημα κι αν του προσφέρει. Η δράση από πλευράς κράτους είναι εξίσου απαραίτητη. Το «επάγγελμα» του καλλιτέχνη ή του εικαστικού θεραπευτή, δυστυχώς, δεν είναι νομικά κατοχυρωμένα από το κράτος. Η Πολιτεία πρέπει να προχωρήσει στη νομική κατοχύρωση των επαγγελμάτων και στην προσφορά ασφαλούς μισθού, χωρίς να «δολοφονούν» τη δημιουργικότητα των παιδιών. Συν τοις άλλοις, να προσφέρονται από το κράτος επιχορηγημένα προγράμματα, ώστε και οι γονείς να προωθούν τα παιδιά τους στην ενασχόλησή τους με τις τέχνες, που υπάρχουν περιπτώσεις που βοηθούν και ιατρικά τα παιδιά. Έτσι θα ανθίσει το αίσθημα της ποιότητας στις ζωές όλων, έστω κι αν χρειαστεί να θυσιάσουμε λίγο από το χρόνο μας. Κάτι που και η κ. Χριστίνα Παυλίδου αποδεικνύει με την αποδοχή πρότασης του Εικόνα Ζωής να πρεσβεύσουν και να επικοινωνήσουν μέσω τέχνης στην ψυχική υγεία των παιδιών. 

Μην αποθαρρύνεστε και πάρτε κι εσείς ιδέες για καλλιτεχνικές δημιουργίες, αφού απολαύσετε τη συνέντευξη στο YouTube της Εικόνας Ζωής και επωφεληθείτε από τις σχετικές πληροφορίες. Αν χρειάζεστε στήριξη και βοήθεια στους αγώνες σας για προβολή των δημιουργημάτων και δραστηριοτήτων σας, καλέστε την Klaketacy Productions κι επικοινωνήστε μαζί μας μέσω του info@klaketacy.com ή του +35799408761. Τα αποτελέσματα των τεχνών στις ζωές των παιδιών, της οικογένειας, αλλά και της ευρύτερης κοινωνίας είναι ευεργετικά και προς όφελος της υγείας όλων.